بهترین زاویه باربرداری جرثقیل + دلیل اهمیت آن

جرثقیل‌ها به طور استاندارد برای تحمل بار به صورت عمودی طراحی شده‌اند. بنابراین بهترین زاویه باربرداری جرثقیل 90 درجه است. هرچه این زاویه کاهش پیدا کند به همان نسبت میزان نیروهای جانبی وارد شده روی جرثقیل و اجزای آن افزایش پیدا می کند. از این رو اپراتورها برای حفظ ایمنی باربرداری با جرثقیل باید حد الامکان عملیات جابجایی بار را در زوایای بین 60 تا 90 درجه انجام دهند. در غیر این صورت ممکن است محموله،‌ افراد حاضر در محل و جرثقیل دچار حادثه و خسارت بشوند.

دلیل اهمیت زاویه باربرداری چیست؟

زاویه باربرداری، عاملی اساسی و تعیین‌کننده در عملکرد ایمن و بهینه‌ی جرثقیل‌ها به شمار می‌رود. انتخاب زاویه‌ی صحیح، افزون بر این که ظرفیت باربرداری را به حداکثر می‌رساند، از تحمیل فشار بیش از حد به اجزای مختلف دستگاه نیز جلوگیری می‌کند. در زوایای ایده‌آل، جرثقیل قادر است بارهای سنگین‌تری را با اطمینان بلند نماید، در حالی که کار در زاویه‌ی نامناسب می‌تواند منجر به کاهش محسوس ظرفیت باربرداری، استهلاک دستگاه و حتی ایجاد خطرات جدی و غیرقابل جبران گردد.

بهترین زوایای باربرداری جرثقیل

طبق استانداردهای بین المللی و معتبر مثل OSHA و تجربه چندین ساله گروه سالیار صنعت در این زمینه بهترین زاویه باربرداری جرثقیل به گونه زیر است:

زاویه عمودی (90 درجه)

اگر اسلینگ (وسیله ای است از جنس تسمه، زنجیر یا کابل که بار را به قلاب جرثقیل متصل می کند) کاملاً به صورت عمودی به بار وصل شده باشد؛ در این حالت، بار مستقیم به سمت بالا کشیده شده و نیروهای وارده بر بوم و کابل‌ها به حداقل می‌رسد. توزیع متوازن نیروها خطر واژگونی جرثقیل را به حداقل می‌رساند؛ و به جرثقیل امکان می‌دهد تا از حداکثر ظرفیت باربرداری خود بهره‌مند شود.

زوایای بین 60 تا 90 درجه

در شرایطی که به دلیل محدودیت‌های مکانی یا دسترسی، امکان استفاده از زاویه عمودی وجود ندارد، زوایای بیش از 60 درجه می‌توانند به عنوان گزینه‌ای مناسب در نظر گرفته شوند. در این حالت نیروی کششی روی جرثقیل حدود ۱۵٪ بیشتر از وزن بار است که در محدوده مجاز قرار دارد. با این حال، باید به این نکته توجه داشت که با کاهش زاویه نسبت به 90 درجه، ظرفیت باربرداری نیز کاهش می‌یابد و نیاز به دقت بیشتری در محاسبات بار وجود دارد.

زوایای خطرناک باربرداری جرثقیل

زوایای نامناسب باربرداری در جرثقیل یک عامل خطرناک و مؤثر در وقوع حوادث به حساب می آیند. تجربه نشان می دهد باربرداری در زوایای کمتر از 45 درجه می تواند بسیار خطرآفرین باشد.

زاویه بین 30 تا 45 درجه

در این حالت نیروی کششی وارده بر اسلینگ وقلاب جرثقیل تا دو برابر وزن بار بالا می رود. به طور مثال اگر بار شما 5 تن باشد. نیرویی که جرثقیل در این زاویه تحمل می کند به 10 تن می رسد.

زوایای کمتر از 30 درجه

استفاده از زوایای کمتر از ۳۰ درجه برای باربرداری معمولاً توصیه نمی‌شود، چراکه در این حالت بار نیروی جانبی زیادی به بوم و کابل‌ها وارد می‌کند و خطر چپ شدن جرثقیل را افزایش می‌دهد. اگر اجبار به کار در این زوایا وجود داشته باشد، باید با رعایت تدابیر ایمنی مانند بررسی دقیق ظرفیت باربرداری، استفاده از تجهیزات مناسب، فاصله مرکز ثقل بار از نقطه بلند کردن، شرایط محیطی مثل باد و باران و اطمینان از استحکام زمین انجام شود. همچنین در چنین شرایطی حتما از پرسنل با تجربه و ماهر استفاده کنید.

نکات کلیدی در محاسبه ظرفیت باربرداری جرثقیل

محاسبه دقیق ظرفیت باربرداری جرثقیل نیازمند در نظر گرفتن عوامل متعددی است که از استحکام سازه تا شرایط عملیاتی را شامل می‌شود. در این راستا، چند نکته اساسی در زمان محاسبه ظرفیت باربرداری جرثقیل حائز اهمیت است:

ملاحظات ساختاری: استحکام کلی جرثقیل، ظرفیت قرقره‌ها و دیگر اجزای اصلی در تعیین حداکثر بار مجاز نقش مهمی ایفا می‌کنند.
شعاع کاری: در شعاع‌های کاری بزرگ، تعادل جرثقیل عامل تعیین‌کننده ظرفیت بار است، در حالی که در شعاع‌های کوچک، استحکام بوم و سایر اجزا اهمیت بیشتری پیدا می‌کنند.
نیروهای وارده: علاوه بر ظرفیت اسمی، وزن بار، نیروهای اینرسی و گریز از مرکز، و همچنین نیروی باد باید در محاسبات استحکام جرثقیل لحاظ شوند.
ابزارهای اطلاعاتی: جدول بار نهایی و نمودار شعاع کار-ارتفاع باربرداری، ابزارهای ضروری برای تعیین ظرفیت بار مجاز بر اساس شرایط کاری خاص هستند. این اطلاعات در کابین راننده در دسترس خواهند بود.
تغییر شکل بوم: خم شدن بوم در حین باربرداری می‌تواند شعاع کار را افزایش داده و ارتفاع باربرداری را کاهش دهد. این تغییرات باید به دقت مورد بررسی قرار گیرند تا از ایجاد بیش‌باری و برهم خوردن تعادل جرثقیل جلوگیری شود.
اهمیت طراحی: تمامی پارامترهای ذکر شده در طراحی و ساخت انواع جرثقیل، از جمله جرثقیل‌های سقفی، باید به دقت مورد توجه قرار گیرند تا از عملکرد ایمن و قابل اعتماد اطمینان حاصل شود.

نتیجه‌گیری

زاویه 90 درجه بهترین و ایمن ترین زاویه باربرداری است. در این حالت به دلیل توزیع متوازن نیروها تعادل جزثقیل به خوبی حفظ می شود و می تواند با بیشترین ظرفیت تناژ خود کار کند. هرچه زاویه باربرداری کاهش یابد فشارهای جانبی بیشتر و ظرفیت بار جرثقیل کاش می یابد. این در حالی است که در زوایای کمتر از 30 درجه امکان وقوع حادثه نیز افزایش پیدا می کند. تا جایی که رعایت نکردن نکات ایمنی در این حوزه ممکن است باعث واژگونی انواع جرثقیل های ماشینی می شود. بکارگیری تجهیزات استاندارد جرثقیلها مثل قلاب استاندارد، اسلینگ متناسب با وزن بار، کابل های با کیفیت و مواذد دیگر می توانند امکان بروز خطرات احتمالی را کاهش دهد. شرکت سالیار صنعت پارس به عنوان تولید کننده جرثقیل پشت کامیونی همواره سعی نموده تا تولیدات خود را در بالاترین سطح کیفیت و ایمنی آماده و تحویل مشتریان خود نماید.