اسکریپر چیست؟ کاربردها، نحوه کار و عکس انواع اسکریپر

کندن، تراشیدن و جابجایی خاک در پروژه های گوناگون عمرانی خصوصاً راهسازی یک چالش مهندسی است. در هر پروژه باید حجم قابل توجهی از خرده سنگ ها و خاک تراشیده را جابجا کنید و برای انجام این کار به ماشین آلات تخصصی مانند اسکریپر نیاز دارید. این دستگاه به شکلی طراحی شده که می تواند به سرعت لایه متراکم از خاک را تراشیده و سطوح کاملاً همواری را ایجاد کند.

ماشین اسکریپر از جمله مهمترین ماشین های راهسازی و خاکبرداری سنگین است که می تواند به سرعت زمین را برای کار انواع گریدر مسطح کند.

کاربردهای اصلی اسکریپر چیست؟

اسکریپر یک ماشین چند منظوره در پروژه های بزرگ خصوصاً راهسازی است. از این دستگاه می توانید برای برش سطوح زمین، حفاری و حمل مصالح استفاده کنید. در پروژه های عمرانی به کمک اسکریپر چرخه پیوسته فعالیت ها شامل مرحله کنده کاری زمین همزمان با پخش مصالح و مسطح سازی کامل انجام می شود. از انواع اسکریپر برای پروژه های مختلف استفاده می شود. مواردی مانند:

• ساخت و تسطیح جاده ها و بزرگراه ها
• حفاری ترانشه ها برای برداشتن تپه ها در مسیر راهسازی
• پروژه های بزرگ تسطیح اراضی برای ساخت پارک ها، زمین های کشاورزی، سایت های فرودگاهی، آماده سازی زمین برای احداث سازه های گوناگون عمرانی
• احداث سدهای خاکی
• حفاری و لایروبی کانال ها و زهکشی ها
• معادن برای برداشتن لایه های سطحی و جابجایی مواد معدنی
• پخش مصالح در قشر زیر اساس پروژه های آسفالت ریزی

اسکریپرهای چرخ زنجیری و یا چرخ لاستیکی

انواع اسکریپر در دو نوع چرخ زنجیری و یا چرخ لاستیکی تولید می شوند. مدل های چرخ زنجیری معمولاً اسکریپرهای سنگین و قدرتمندی هستند. اما مدل های چرخ لاستیکی از قابلیت مانور بهتری برخوردار هستند. در جدول زیر این دو نوع اسکریپر چرخ زنجیری یا چرخ لاستیکی را با یکدیگر مقایسه کرده ایم؟

معیار مقایسه	اسکریپر چرخ لاستیکی	اسکریپر چرخ زنجیری
نوع سیستم حرکتی	چرخ های لاستیکی	زنجیر
سرعت حرکت	بالا تا ۵۰ کیلومتر بر ساعت	پایین در حدود ۱۰ الی ۱۵ کیلومتر بر ساعت
قدرت کشش	متوسط	بسیار بالا
قابلیت کار در زمین نرم و گلی	ضعیف	عالی
قابلیت کار در زمین سخت و سنگی	خوب	بسیار عالی
مانور عملیات عمرانی	مناسب مسافت های طولانی	مناسب مسافت های بسیار کوتاه
انعطاف پذیری و مانور	بالا	پایین
هزینه خرید و نگهداری	کم	زیاد

انواع اسکریپر بر حسب نوع موتور

علاوه بر مکانیزم حرکتی، انواع اسکریپر را براساس نوع موتور نیز دسته بندی می کنند. تعداد یا نوع موتور بیانگر قدرت و قابلیت های دستگاه است. این دسته بندی به قرار زیر است:

اسکریپرهای تک موتوره

اسکریپر تک موتوره یک ماشین خاکبرداری خودگردان است که با استفاده از یک موتور دیزلی ساخته شده و همین تک موتور قدرت کافی حرکت ماشین و عملیات هیدرولیکی کنترل تیغه تراش و حمل و تخلیه خاک را بر عهده دارد. اگر چه این نوع اسکریپر ارزان تر و در عین حال تعمیرات ساده ای دارند، اما در عمل قدرت کششی آنها کم و سرعت بارگیری محدودی دارند. همچنین برای مانور در زمین های گلی و یا کاملا سنگی مناسب نیستند. از اسکریپر تک موتوره عموما برای تسطیح اراضی سایت های صنعتی، پروژه های ساختمان سازی، برش لایه های سطحی در معادن، آماده سازی بستر سد های خاکی و فعالیت های متوسط راهسازی استفاده می کنند.

اسکریپرهای دو موتوره با جفت محور متحرک

اسکریپرهای دو موتوره از سنگین ترین ماشین آلات راهسازی و یا معادن هستند. موتور اول صرفاً برای حرکت دستگاه و موتور دوم در بخش عقب بر روی کاسه برش دستگاه نصب شده و سیستم تعلیق دو محوره دارد. لذا هم چرخ های محور جلو و هم چرخ های محور عقب از قدرت کشش فوق العاده برای عبور از هر نوع زمین گلی، باتلاقی و… برخوردار هستند. این اسکریپرهای دو موتوره را برای کار در معادن روباز بزرگ، پروژه های راهسازی بین شهری و تاسیس اتوبان، پروژه های سدسازی و فرودگاه استفاده می کنند. از روی عکس اسکریپر می توانید تفاوت مدل های تک و دو موتوره را متوجه شوید.

اسکریپرهای یک سرگیردار (دو محوری)

برخی اسکریپرها بدون موتور مستقل طراحی می شوند و قدرت خود را از دیگر ماشین ها مانند تراکتور تامین می کنند. این نوع اسکریپرها دارای یک محور کوپل به موتور تراکتور هستند. اما به شکل دو محوره طراحی شده اند تا برای کار در زمین های گلی، سنگلاخی و پروژه های سخت راهسازی معادن کم نیاورند.

اسکریپرهای بالابر (نقاله دار)

اسکریپر بالابر نوع خاص و پیشرفته از ماشین های اسکریپر معمولی است که مجهز به یک سیستم نوار نقاله در داخل خود هستند. این سیستم بالابر نقاله ای عملیات بارگیری را به شکل خودکار و مستقل از هر ماشین دیگری انجام می دهد. لذا هنگام کار اسکریپر بالابری دیگر نیازی به تراکتور کمکی برای پر کردن جام اسکریپر نداریم. اسکریپر بالابری را باید دستگاه همه کاره معرفی کنیم. ماشینی که می تواند سطوح خاک را تراشیده و همزمان خرده خاک های اضافی را از طریق نقاله بالابر بارگیری کند. از این دستگاه قدرتمند و پیشرفته می توانید در عملیات های خاکبرداری و مسطح سازی زمین های سست، سطوح شیبدار و پروژه های بزرگ عمرانی و راه سازی استفاده کنید.

اسکریپرهای سه محوری

اسکریپر سه محوری یک نوع دستگاه اسکریپر خود کشش است که به طور خاص برای پروژه های حمل در مسافت های طولانی اما با سرعت عمل بالا طراحی شده است. این دستگاه دارای سه محور و سه مجموعه چرخ است. یک محور در بخش تراکتوری دستگاه (بخش جلویی) و دو محور دیگر در زیر جام (بخش عقبی) قرار دارند. نحوه عملکرد اسکریپر سه محوری درست شبیه به تمام اسکریپرهای خودکششی معمولی است، با این تفاوت که از یک محور اضافی برای جابجایی با توان و پایداری بیشتر استفاده می کند. این نوع اسکریپر کاملاً مناسب مسطح سازی و جابجایی خاک در پروژه های بزرگ راهسازی، ساخت سدهای خاکی، پروژه های معادن روباز و تسطیح اراضی وسیع است.

اسکریپرهای سوراخ کن

نوع خاصی از اسکریپرهای خود بارگیری است که در مرکز جام آنها از یک مته قدرتمند با طراحی ماردونی شکل استفاده شده است. زمانیکه دستگاه اسکریپر در حال کار است و سطح زمین را تراش می دهد. حجم قابل توجه خاک وارد جام دستگاه می شود، این مته مرحله بالا بردن و توزیع خاک را تسهیل می کند.

اسکریپرهای کش – واکش

اسکریپرهای کش-واکش بدون موتور طراحی شده و صرفاً قرار است که توسط یک تراکتور و یا هر نوع وسیله نقلیه قدرتمند دیگری کشیده شوند. نام این دستگاه به خوبی گویای عملکرد آن است. زیرا توسط یک تراکتور کشیده شده و عمل واکشی یا همان خاکبرداری را انجام می دهد. اسکریپرهای کش-واکش به مراتب اقتصادی تر از مدل های موتوردار هستند و توانایی پخش یکنواخت خاک را دارند. اما عملکرد آنها در زمین های گلی یا غیر مسطح و سنگلاخی تا حدودی محدود است و قدرت مانور کمی برای پروژه های بزرگ دارند.

اسکریپر لیزری چیست

اسکریپر لیزری از ماشین آلات کشاورزی است که برای تسطیح دقیق و کارآمد زمین های کشاورزی با استفاده از فناوری لیزری طراحی شده است. یک فرستنده لیزری بر روی یک پایه ثابت نصب شده و پرتو لیزر را به حالت افقی و یا شیب دار پخش می کند. گیرنده لیزر روی دستگاه اسکریپر نصب است که با توجه به ارتفاع لیزر فرستنده مقدار عمق برش و جابجایی خاک در سطح زمین را تنظیم می کند.

اجزای اصلی اسکریپر

هر دستگاه اسکریپر یک ماشین تمام عیار برای خاکبرداری و مسطح کردن زمین است که برای ساخت آن از قسمت های فنی متعددی استفاده شده است. مهمترین اجزای انواع اسکریپر به قرار زیر هستند:

1. تیغه برش

تیغه برش مهمترین بخش فنی دستگاه اسکریپر است که وظیفه دارد تا یک لایه خاک را از روی سطح زمین تراشیده و به سمت مخزن هدایت کند. این تیغه بزرگ از جنس فولاد مقاوم است و اپراتور دستگاه می تواند زاویه قرارگیری و حتی عمق برش آن را تنظیم نماید.

2. مخزن خاک

مخزن خاک درست در بالای تیغه برش اسکریپر قرار گرفته و محل جمع آوری خاک های تراشیده شده است. این مخزن در طول عملیات تراش زمین پر از خاک شده که توسط دستگاه به محل دیگری برای تخلیه منتقل می شود.

3. سیستم هیدرولیکی

عملکرد تیغه برش و تنظیم آن در ارتفاع های گوناگون برای کنترل عمق برش خاک با استفاده از سیستم هیدرولیکی انجام می شود.

4. موتور دیزلی

فقط اسکریپرهای خودکشش دارای یک یا دو موتور دیزل مستقل و قدرتمند برای جابجایی دستگاه و عملکرد تجهیزات تیغه و حمل خاک تا مخزن هستند.

5. چرخ ها و محورها

انواع اسکریپر در مدل های جفت محور و یا سه محور طراحی شده اند. به ازای هر محور نیز یک جفت چرخ قرار دارد. اما در مدل های زنجیری محورها از طریق زنجیر متصل می شوند.

جمع بندی

اسکریپر (Scraper) از ماشین آلات پرکاربرد در صنعت ساخت وساز است که برای خاک برداری، تسطیح و تراز کردن سطوح به کار می رود. این دستگاه قادر است حجم زیادی از خاک یا مصالحی مانند شن را در مسافت های کوتاه جمع آوری، بارگیری و جابه جا کند و به همین دلیل در پروژه های بزرگ مانند راه سازی، سدسازی و آماده سازی زمین های کشاورزی نقش مهمی دارد. انواع اسکریپرها از جمله اسکریپر تک موتوره، یک سرگیردار، کش – واکش، سوراخ کن و لیزری هستند که هرکدام متناسب با شرایط زمین و نوع پروژه انتخاب می شوند.

محصولات شرکت سالیار، سازنده جرثقیل های پشت کامیونی نیز می توانند به شما در انجام انواع عملیات عمرانی، کشاورزی و راهسازی کمک نمایند.

سوالات متداول

اسکریپر چگونه کار می کند؟

چرخه کار اسکریپر شامل یک مرحله بارگیری، فرو بردن تیغه در خاک و حرکت رو به جلو است. پس از پر شدن جام، قطعه ای به نام اپرون پایین آمده و از ریزش مواد هنگام حمل جلوگیری می کند. به این ترتیب می توان خاک را از محل حفاری به محل تخلیه منتقل کرد. در محل تخلیه دریچه اپرون مجدداً باز شده و همزمان تیغه تخلیه رو به جلو حرکت می کند. تمام این مکانیزم با کمک سیستم هیدرولیک دستگاه انجام می شود.

حداکثر ظرفیت بارگیری اسکریپر چه مقدار است؟

حداکثر ظرفیت بارگیری اسکریپر به نوع آن بستگی دارد. حداکثر ظرفیت اسکریپرهای کوچک تک موتوره فقط ۱۵ تا ۳۰ متر مکعب خاک است. اما اسکریپرهای غول پیکر سه محوره قادر به بارگیری تا ۶۰ متر مکعب خاک نیز هستند. براساس وزن بار نیز یک اسکریپر سه محوره معمولی نهایتاً می تواند ۵۰ تن بارگیری کند. ولی برخی اسکریپرهای خاص نیز طراحی شده که ظرفیتی تا حدود ۷۰ تن برای بارگیری دارند.