شاهین جرثقیل چیست؟ کاربردها و انواع شاهین جرثقیل

شاهین جرثقیل یا اسپردر بیم (Spreader Beam) یک تیرک فلزی افقی است که به قلاب جرثقیل متصل شده و برای بلند کردن بارهای طویل، سنگین و حساس به کار می رود. در مواردی که امکان بلند کردن بار تنها از یک نقطه وجود ندارد، شاهین جرثقیل با ایجاد چند نقطه اتصال به کمک زنجیر، اسلینگ یا سیم بکسل، نیروی وارد بر بار را به صورت یکنواخت توزیع می کند. این ویژگی باعث می شود تعادل بار حفظ شود، خطر تغییر شکل کاهش یابد و ایمنی باربرداری با جرثقیل افزایش پیدا کند. استفاده از انواع شاهین جرثقیل در سایز ثابت یا متغیر به ویژه در صنایع حمل و نقل، بنادر و پروژه های ساختمانی متداول است.

کاربردهای شاهین جرثقیل چیست؟

شاهین جرثقیل در صنایعی به کار می رود که جابجایی بارهای طویل، سنگین یا دارای شکل نامتقارن نیازمند تعادل و ایمنی بالاست. این ابزار با انواع جرثقیل ثابت و متحرک هماهنگ می شود. اسپردر بیم با توزیع یکنواخت نیرو و جلوگیری از تغییر شکل، امکان حمل مطمئن چنین بارهایی را فراهم می کند. در این بخش با کاربردهای شاهین جرثقیل بیشتر آشنا می شویم.

• در کارگاه های کشتی سازی، شاهین جرثقیل برای بلند کردن و جابجایی بلوک های بزرگ بدنه یا قطعات سنگین سازه های دریایی استفاده می شود تا فشار به طور یکنواخت توزیع شده و تغییر شکل سازه به حداقل برسد.
• هنگام حمل ورق های پهن یا اسلب های سنگین فولادی، شاهین امکان اتصال چند قلاب یا اسلینگ را فراهم می کند تا قطعه بدون خمیدگی یا تاب خوردن و با ایمنی کامل جابجا شود.
• برای انتقال شاسی ها، بدنه های نیمه کامل یا قطعات بزرگ ماشین آلات، شاهین جرثقیل در خطوط تولید خودرو و ماشین آلات سنگین به گونه ای عمل می کند که بار در چند نقطه مهار شده و آسیب به سطح یا تغییر شکل قطعه جلوگیری شود.
• در پروژه های ساختمانی و نصب تاسیسات صنعتی، برای بلند کردن ستون ها، تیرهای طویل یا تجهیزات بزرگ، شاهین جرثقیل تعادل بار را حفظ کرده و امکان نصب دقیق و ایمن در محل موردنظر را فراهم می سازد.
• برای جابجایی پرههای حساس و بلند توربینهای بادی، شاهین با توزیع یکنواخت نیرو و جلوگیری از پیچش یا خمیدگی، امنیت و سلامت قطعه را تضمین می کند.

انواع شاهین جرثقیل

شاهین ها بر اساس طراحی و عملکرد به سه دسته کلی تقسیم می شوند: شاهین ثابت، شاهین قابل تنظیم (تلسکوپی یا با نقاط قابل تغییر) و شاهین مدولار (ماژولار). انتخاب نوع مناسب به شکل بار، طول مورد نیاز، ظرفیت جرثقیل و میزان انعطاف پذیری بار بستگی دارد.

۱_ شاهین جرثقیل ثابت

شاهین ثابت یک تیرچه ساده با طول و نقاط اتصال از پیش تعیی نشده است. کاربرد آن در مواردی است که بار و نقاط اتصال تکرارشونده و یکنواخت هستند. مزیت های آن سادگی، استحکام و هزینه کمتر است؛ اما در برابر نیازهای متغیر انعطاف ناپذیر است و برای ابعاد متفاوت بارها ممکن است نیاز به چندین شاهین باشد.

۲_ شاهین جرثقیل قابل تنظیم

شاهین های قابل تنظیم امکان تغییر فاصله نقاط اتصال یا طول مؤثر را فراهم می کنند (مثلاً تلسکوپی یا با پینهای قابل جابجایی). این انعطافپذیری باعث می شود یک شاهین بتواند چندین وظیفه را پوشش دهد و نیاز به داشتن چندین واحد ثابت را کاهش دهد.

۳_ شاهین جرثقیل مدولار

شاهین های مدولار از قطعات استاندارد قابل ترکیب ساخته می شوند که می توان طول و پیکربندی را با افزودن یا حذف ماژول ها تغییر داد. این نوع برای پروژه های با ابعاد بسیار بزرگ و شرایط متغیر مناسب است و اغلب توسط تولیدکنندگان بزرگ با گواهی های تست و تأیید طراحی عرضه می شود.

جمع بندی

شاهین جرثقیل ابزاری فلزی و افقی (تیرچه افقی) است که بین قلاب جرثقیل و بار قرار میگیرد تا امکان جابهجایی بارهای بلند و حجیم را فراهم کند. این تجهیز با اتصال بار از چند نقطه و توزیع یکنواخت نیرو، از وارد شدن فشار به یک محل خاص جلوگیری کرده و مانع تغییر شکل یا آسیب بار میشود. اسپردر بیم علاوه بر افزایش ایمنی، تعادل بار را بهبود میدهد و به همین دلیل در جابه جایی کانتینرها، لوله ها و تجهیزات سنگین کاربرد فراوان دارد. امکان نصب انواع شاهین روی انواع جرثقیل های تولیدی شرکت سالیار وجود دارد.

سوالات متداول

۱_ چرا استفاده از شاهین در بلند کردن بارهای بلند ایمن تر است؟

شاهین جرثقیل نیروهای وارده را به صورت یکنواخت بین دو نقطه بالایی پخش می کند؛ بهعبارت دیگر، بار را به صورت فشاری در تیر و کششی در بندها تقسیم می نماید، که باعث می شود تیر سبک تر، کم حجم تر و مقرون به صرفه تر باشد و همچنین از خم شدن، لغزش، چرخش یا آسیب دیدن بار جلوگیری می شود.

۲_ چه زمانی استفاده از شاهین الزامی است؟

به کارگیری شاهین در مواردی توصیه می شود که:

• بار طولانی یا پهن باشد
• مرکز ثقل بار خارج از نقطه قلاب باشد
• احتمال لغزش، چرخش یا خمشدن بار وجود داشته باشد
• نیاز به کنترل دقیقتر زاویه بندها و یافتن تعادل در بار باشد

۳_ آیا از شاهین در جرثقیل های سقفی می توان استفاده کرد؟

بله، استفاده از شاهین حتی در جرثقیل های سقفی نیز رایج است، به خصوص زمانی که بار پهن یا نامتقارن است و برای ایجاد تعادل بیشتر لازم است بار در چند نقطه توسط شاهین نگه داشته شود. تنها نکته قابل توجه، نیاز شاهین به فضای بیشتری برای بندها است که در محیط های با ارتفاع محدود ممکن است چالش برانگیز باشد.