تاور کرین (جرثقیل برجی) چیست؟ چه کاربردی دارند؟

تاورکرین یا جرثقیل برجی، یکی از مدرن ترین انواع جرثقیل است که در پروژه‌های عظیم ساختمانی نقشی اساسی ایفا می کند. تاور کرین برای حمل بارهای سنگین به ارتفاعات بسیار بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد. اجزای اصلی آن شامل بدنه یا تکیه گاه، بازوی افقی، بازوی تعادل و کابین است.

اجزای اصلی تاور کرین چیست؟

پایه یا تکیه گاه، بازو، کابین و بازوی تعادل از جمله اجزای اصلی تاورکرین هستند . این اجزا به گونه ای طراحی شده اند که علاوه بر تحمل بارهای سنگین، ایمنی و پایداری کامل را در شرایط مختلف کاری، از جمله بادهای شدید و بارهای ناگهانی، فراهم کنند. آشنایی با بخش های اصلی تاور کرین نه تنها برای اپراتور جرثقیل بلکه برای مهندسین عمران، تیم های فنی و مدیران پروژه اهمیت فراوانی دارد.

پایه یا تکیه گاه جرثقیل

پایه یا تکیه گاه تاور کرین، قسمت بنیادی و زیرین دستگاه است که تمام وزن جرثقیل و بار حمل شده را تحمل می کند. این بخش معمولا از فولاد بسیار مستحکم ساخته می شود و به گونه ای طراحی شده است که تعادل کامل و ایمنی دستگاه را در برابر نیروهای وارده تضمین کند. پایه تاور کرین بر روی زمین یا روی سازه های بتنی کارگاه نصب می شود و باید کاملا ثابت و مقاوم باشد تا از لرزش یا لغزش جرثقیل جلوگیری کند.

بازوی تاور کرین

بازوی تاور کرین مسئول حمل و جابجایی بارهای سنگین در ارتفاعات مختلف می باشد. این بازو به صورت افقی یا کمی مایل نصب می شود و طول قابل توجهی دارد تا بتواند فضای گسترده ای از کارگاه را تحت پوشش قرار دهد.

کابین

کابین تاور کرین به گونه ای طراحی شده است که اپراتور بتواند در محیطی ایمن، راحت و با امکانات کامل به انجام وظایف خود بپردازد. پنجره های بزرگ و شفاف کابین، دید ۳۶۰ درجه ای را فراهم می کنند و امکان مشاهده دقیق محل بارگیری و تخلیه را میسر می سازند.

بازوی وزنه تعادل

بازوی وزنه تعادل، بخشی از تاور کرین است که در سمت مخالف بازوی اصلی نصب می شود و نقشی حیاتی در حفظ تعادل جرثقیل دارد. این بازو با حمل وزنه های سنگین، نیروی وارده توسط بار حمل شده را متعادل می کند تا از واژگونی و ناپایداری دستگاه جلوگیری شود. وزنه های تعادل معمولا از بتن یا فولاد ساخته شده و وزن آن ها با توجه به ظرفیت باربری و طول بازوی اصلی تعیین می شود.

مشخصات فنی تاور کرین

برای انتخاب و استفاده صحیح از تاور کرین، آشنایی با مشخصات فنی این دستگاه ضروری است. مشخصات فنی تاور کرین شامل پارامترهای متعددی از جمله ظرفیت باربری، وزن کلی دستگاه و میزان برق مصرفی می شود که هر یک تاثیر مستقیمی بر عملکرد و کاربرد دستگاه دارند.

ظرفیت تاور کرین

ظرفیت تاور کرین، یکی از مهم ترین مشخصات فنی این دستگاه است که نشان دهنده بیشترین وزن باری است که جرثقیل قادر به حمل و جابجایی ایمن آن می باشد. این ظرفیت بسته به مدل، اندازه و طراحی جرثقیل متفاوت است و باید همیشه طبق مشخصات سازنده و استانداردهای ایمنی رعایت شود. همچنین ظرفیت مجاز تاور کرین به فاصله بار از پایه (تکیه گاه) آن بستگی دارد. هرچه بار به پایه کرین نزدیک تر باشد، ظرفیت باربری آن بیشتر است. برعکس، هرچه بار به نوک فلش (دورترین نقطه) نزدیک تر شود، این ظرفیت کاهش می یابد؛ تا جایی که در انتهای بازو، ممکن است ظرفیت تاورکرین تا ۵۰٪ کم شود.

وزن تاورکرین

وزن زیاد تاور کرین نیازمند پایه های مستحکم و فونداسیون قوی برای نصب است تا بتواند فشار وارده را به زمین یا سازه منتقل کند بدون اینکه خطر نشست یا لغزش ایجاد شود. همچنین، جابجایی و حمل این دستگاه به محل نصب نیازمند تجهیزات و برنامه ریزی دقیق است. به طور مثال وزن یک تاور کرین با ظرفیت بار ۲۰ تن در حدود ۳۰ تن می باشد.

برق مصرفی تاور کرین

معمولا تاور کرین ها به برق سه فاز صنعتی متصل می شوند که توان کافی برای راه اندازی موتورهای جرثقیل و سیستم های کنترلی را فراهم می کند. سیستم های الکتریکی تاور کرین شامل موتورهای الکتریکی برای بالا و پایین بردن بار، چرخش بازو و حرکت قلاب است.

جانمایی تاور کرین در کارگاه

قرارگیری درست تاور کرین باعث می شود که بازوی آن بتواند به تمام نقاط مورد نیاز در کارگاه دسترسی داشته باشد، بدون آنکه در مسیر عبور تجهیزات یا نیروی کار قرار بگیرد. همچنین، جانمایی مناسب به کاهش خطر برخورد با سازه های مجاور و جلوگیری از تداخل با دیگر ماشین آلات کمک می کند.

جانمایی تاورکرین در مرکز ساختمان

جانمایی تاورکرین در مرکز ساختمان یکی از بهترین روش ها برای استفاده بهینه از توان جرثقیل در پروژه های ساختمانی است. قرار دادن تاور کرین در مرکز باعث می شود بازوی جرثقیل بتواند به تمام بخش های پروژه دسترسی داشته باشد و عملیات جابجایی بار با کمترین محدودیت انجام شود. همچنین در این روش می توان پایه تاور کرین را در نقاط بیشتری مهار کرد.

نحوه نصب تاور کرین

نصب تاور کرین فرآیندی تخصصی و حساس است که باید توسط تیم های مجرب و با رعایت استانداردهای ایمنی انجام شود. مراحل اصلی نصب به شرح زیر است:

•  انتخاب مکان مناسب و آماده سازی فونداسیون بتنی یا محکم برای نصب پایه جرثقیل.
•  نصب پایه و بخش های مختلف ستون تاور کرین با استفاده از انواع جرثقیل کامیونی و یک جک هیدرولیک .
•  مونتاژ بازوی اصلی، بازوی وزنه تعادل و نصب کابین اپراتور در ارتفاع مناسب.
•  راه اندازی موتورهای الکتریکی، سیستم های کنترل و سیم کشی های لازم برای عملکرد صحیح جرثقیل.
•  انجام تست های ایمنی و عملکردی برای اطمینان از کارکرد صحیح تاور کرین قبل از شروع عملیات.
• آموزش کامل کار با دستگاه و نحوه انجام بازرسی های روزانه و دوره ای به اپراتور جرثقیل.

کاربردهای تاور کرین

تاور کرین ها به دلیل قابلیت جابجایی بارهای سنگین در ارتفاعات بالا، در پروژه های مختلف ساختمانی و صنعتی کاربردهای گسترده ای دارند.

• ساخت و ساز ساختمان های بلند: جابجایی مصالح سنگین مانند بتن، فولاد و تجهیزات در طبقات مختلف ساختمان های مرتفع.
• پروژه های صنعتی: نصب و جابجایی تجهیزات سنگین در کارگاه های صنعتی و کارخانه ها.
• ساخت پل ها و سازه های بزرگ: کمک به انتقال قطعات بزرگ و سنگین در پروژه های عمرانی.
• نصب تجهیزات تاسیساتی: انتقال لوله ها، دکل ها و تجهیزات مکانیکی در محل نصب.

نگاهی به تاریخچه تاور کرین

اگرچه ردپای ایده هایی شبیه به تاورکرین را می توان در ماشین آلات بالابرنده دوران یونان باستان جستجو کرد، اما نقطه عطف واقعی جرثقیل های برجی مدرن، به دهه ۱۹۵۰ میلادی بازمی گردد. در این دوران، یک نوآوری انقلابی در آلمان و توسط مهندسی به نام هانس لیبهر (Hans Liebherr) به وقوع پیوست. او موفق به طراحی و ساخت اولین تاورکرینی شد که از مکانیزم خود-بالارونده (Self-Climbing)  بهره می برد. این فناوری به کمک یک جک هیدرولیک انجام می شود و به تاورکرین اجازه می داد تا به طور مستقل و همگام با پیشرفت ساخت و ساز، ارتفاع خود را افزایش دهد. این اختراع بنیادین، امکان ساخت سازه های بلندمرتبه امروزی را به شکلی کارآمد و ایمن فراهم کرد و مسیر را برای ظهور آسمان خراش های شگفت انگیز امروزی هموار ساخت.

جمع بندی

تاور کرین یا جرثقیل برجی، نقش مهمی در تسریع و ایمنی عملیات ساخت و ساز ایفا می کند. اجزای اصلی تاور کرین ها شامل تکیه گاه، بازو، کابین، بازوی تعادل می شود.  آشنایی با اجزای اصلی، مشخصات فنی، نحوه جانمایی و نصب این دستگاه، به انتخاب و بهره برداری بهینه آن کمک شایانی می کند. به طور مثال برای نصب تاورکرین حتما به کمک یک یا چند جرثقیل کامیونی نیاز است. بر همین اساس شرکت سالیار به عنوان سازنده جرثقیل پشت کامیونی می تواند در زمینه انتخاب جرثقیل مناسب، جهت نصب تاور کرین مشاوره و خدمات لازم را ارائه دهد.

سوالات متداول

چه مدارک و مجوزهایی برای اپراتوری تاور کرین لازم است؟

برای اپراتوری تاور کرین، اپراتور باید دوره های آموزشی تخصصی را گذرانده و گواهی معتبر داشته باشد. همچنین سلامت جسمانی و بینایی تایید شده و مجوزهای قانونی مربوطه را دریافت کند. این مدارک تضمین کننده ایمنی و عملکرد صحیح دستگاه هستند.

چه مشکلات رایجی ممکن است در تاور کرین پیش بیاید؟

در استفاده از تاور کرین مشکلاتی مانند خرابی سیستم های هیدرولیک، نقص در سیم کشی های برق، اختلال در موتورهای الکتریکی، مشکلات در سیستم کنترل و عدم تعادل وزنه تعادل از رایج ترین موارد هستند. همچنین، شرایط جوی نامساعد مثل باد شدید می تواند عملکرد جرثقیل را مختل کند و خطرناک باشد.

چه شرایط جوی برای کار با تاور کرین مناسب یا نامناسب است؟

شرایط جوی مناسب برای کار با تاور کرین شامل هوای صاف، باد کم و دید خوب است. باد شدید، باران سنگین، برف، مه غلیظ و شرایط یخبندان می توانند باعث کاهش ایمنی و کارایی جرثقیل شوند و در این شرایط کار کردن با تاور کرین توصیه نمی شود.

اپراتور تاور کرین چه وظایفی دارد؟

اپراتور تاور کرین مسئول کنترل دقیق جرثقیل، جابجایی بارها به صورت ایمن و مطابق دستورالعمل های پروژه است. او باید قبل از شروع کار، تجهیزات را بررسی کند، وضعیت ایمنی را رعایت کند و در طول عملیات مراقب شرایط محیطی و سلامت دستگاه باشد. همچنین، همکاری با تیم فنی و گزارش هرگونه مشکل یا نقص نیز از وظایف مهم اپراتور است.

اپراتور تاور کرین چگونه سوار کابین می شود؟

برای سوار شدن به کابین تاور کرین، اپراتور ابتدا باید از پله ها و نردبان های تعبیه شده روی پایه جرثقیل به آرامی بالا برود. این مسیرها معمولاً مجهز به حفاظ ها و دستگیره هایی برای حفظ ایمنی هستند.